1 Mart 1958: Arşiv belgeleri
İZMİT VALİLİĞİNİN TESPİT ETTİĞİ KAYIPLARIN LİSTESİ ŞUDUR:
Maarif Vekili Celal Yardımcı, dün mektepleri ziyaret ederek öğrencilere feci kazadan dolayı taziyetlerini bildirmiş ve “ ÜSKÜDAR” vapuru faciasına kurban giden talebeleri adına Gölcük’te lise açılacağını söylemiştir.
Vekil ilk olarak İzmit Lisesini ziyaret etmiş ve öğrencilere hitaben milletçe duyulan kederi belirten bir konuşma yapmıştır. Yardımcı, hayatlarını kaybeden talebeleri kalplerimizde yaşatmak için her yılın 1 Mart günü okullarda anma töreni yapılacağını bildirmiş, Gölcük’te inşasına karar verilen mektebin methaline, ölen talebelerin isim ve fotoğraflarını ihtiva eden bir hatıra tablosunun konulacağını ifade etmiştir. Vekil, deniz kazasında ana, baba veya kardeşini kaybetmiş bulunan öğrencilerin de Maarif Vekaleti hesabına okutturulacağını açıklamıştır.
“ÜSKÜDAR” 31 YAŞINDA İDİ...
148 tonluk geminin bu yılın Kasım ayına kadar normal sefer yapabileceğine dair rapor verilmişti. Kaptan Mehmet Aşçı evli 54 yaşında idi.
72 numaralı Üsküdar vapuru, 1927 senesinde Almanya’da inşa edilmiştir. 33,15 metre boyunda , 6,61 metre eninde , 2,12 metre derinliğindedir. Net 64 gros,148 ton olan gemi 344 kişiliktir. 430 tane yeleği , 35 simiti ve iki tane 16 şar kişilik filikası vardır. Su çekimi yüklü 1.70 , yüksüz 1.60 metredir. 110 beygir kuvvetindedir. 10 ton yakıt taşımakta, 24 saatte 4 ton kömür sarf etmektedir.
Üsküdar, son olarak 12 . 4. 1957 de makinelerinde görülen bir arıza üzerine havuzlanmıştır. Marmara Bölgesi Liman ve Denizaşırı Müdürlüğü tarafından verilen 16/11/1957 tarihli raporda, geminin 12.11.1958 tarihine kadar normal olarak sefer yapabileceği, bu tarihten sonra tekrar havuzlanması gerektiği bildirilmektedir. Havuzlandıktan sonra sekiz mil sürat yapan gemi, iki ay evvel İzmit körfezi hattına verilmiştir. Bundan önce Boğaz hattında çalışmakta idi. Üsküdar, Şirketi Hayriye den beri seferde olup, bilahare Denizyollarına devredilmiştir.
Türk denizcilik tarihinin en büyük facialarından biri gerçekleşmiş ve “Üsküdar” vapuru 1,5 dk içinde sulara gömülmüştür. 400’den fazla kişinin öldüğü bu feci kazaya 12 kuvvetinde tayfun şeklinde ki lodos fırtınası sebep olmuştur. Tayfun sırasında gelen kuvvetli bir hortum şeklinde ki rüzgar geminin ön tarafını parçalamıştır. Üst güverte kısmı parçalanan “Üsküdar” şiddetli rüzgar sebebiyle iskele tarafına dönmeye başlamıştır. Gemi bu rüzgara karşı koyamadığından vapur dalgalara karşı yön vermiştir. Dalgalar gemiye yandan vurunca Üsküdar dayanamamış ve alabora olmuştur. Tersine dönen Üsküdar 1,5 dakika içinde sulara gömülmüştür. (3 Mart)
19 gün sonra çıkarıldı, şekli ve ismi değiştirilmeden tamir edilip yeniden seferlere başlayacaktı. (20 Mart)
KAZANIN SEBEBİ HAKKINDAKİ İDDİALAR (4 Mart)
- Çiğdem Soyalp (Gölcük 1943)
- Ekrem Kurt (Gölcük 1934)
- Halil İpek (Gölcük 1942)
- Albert Yenice (Gölcük 1943)
- Kemal Yüksel (Gölcük 1939)
- Orhan Zobaroğlu ( Gölcük 1939)
- Turgut Özcan (Gölcük 1938)
- Nurdoğan Tınaz (Gölcük 1940)
- Sait Akyüz (Değirmendere 1949)
- Ataman İnce (Değirmendere 1940)
- Ali Ekrem Mercan (Değirmendere 1941)
- Mine Altıncı (Değirmendere 1940)
- Rafet Şaban Kalkan ( Gölcük 1938)
- Fevzi Uzuner (Gölcük 1942)
- Hüseyin Özer (Gölcük 1942)
- Ahmet Akyüz (Değirmendere Belediye Reisi)
- Sedat Öner (Değirmendere 1940)
- Nihal Karakaş (Değirmendere 1928)
- Fehame Ercanlı ( Değirmendere 1936)
- Osman Yavuz (Ulaşlı 1939)
- Mustafa Bekiroğlu (Ulaşlı 1935 Üsküdar vapur ateşçisi)
- Abdullah Subaşı (Gölcük 1939)
- Çiğdem Anlıoğlu (Değirmendere)
- Hamiyet Aygen (Ulaşlı)
- Sami Bilge (Karamürsel 1940)
- Mehmet Dengin (Karamürsel 1942)
- Abdullah Güner (Karamürsel 1942)
- Faruk Şahtürk
- Bekir Türelocak (Karamürsel 1943)
- Haldun Solmaz (Karamürsel 1940)
- Turgut Yaman (Karamürsel 1943)
- Remzi Koşan (Karamürsel 1942)
- Zeki Turna (Karamürsel 1937)
- Ahmet Yüce (Karamürsel 1937)
- Fuat Kanar (Karamürsel 1940)
- Hüseyin Turan (Karamürsel 1939)
- Mümin Yıldız (Karamürsel 1940)
- Sıdıka Özgür ( Karamürsel 1952)
- Mehmet Sökmen (Karamürsel 1918)
- Müzeyyen Aksoy (Karamürsel )
- Cavide Bal (Karamürsel 1949 )
- Hüseyin Gümüş (Karamürsel 1954)
- Rahime Çakmak (Karamürsel 1933)
- Zehra Çakmak (Karamürsel 1953)
- Mehmet Vize (Karamürsel 1927)
- Niyazi Kurt (Karamürsel 1915)
- Mustafa Birol (İzmit)
- Hamdi Fahri Açıkgöz (İzmit)
- Kamuran Önel (İzmit 1954)
- İbrahim Gürkan Kavaklı (Derince)
- Kadriye Yasal (İzmit)
Maarif Vekili Celal Yardımcı, dün mektepleri ziyaret ederek öğrencilere feci kazadan dolayı taziyetlerini bildirmiş ve “ ÜSKÜDAR” vapuru faciasına kurban giden talebeleri adına Gölcük’te lise açılacağını söylemiştir.
Vekil ilk olarak İzmit Lisesini ziyaret etmiş ve öğrencilere hitaben milletçe duyulan kederi belirten bir konuşma yapmıştır. Yardımcı, hayatlarını kaybeden talebeleri kalplerimizde yaşatmak için her yılın 1 Mart günü okullarda anma töreni yapılacağını bildirmiş, Gölcük’te inşasına karar verilen mektebin methaline, ölen talebelerin isim ve fotoğraflarını ihtiva eden bir hatıra tablosunun konulacağını ifade etmiştir. Vekil, deniz kazasında ana, baba veya kardeşini kaybetmiş bulunan öğrencilerin de Maarif Vekaleti hesabına okutturulacağını açıklamıştır.
“ÜSKÜDAR” 31 YAŞINDA İDİ...
148 tonluk geminin bu yılın Kasım ayına kadar normal sefer yapabileceğine dair rapor verilmişti. Kaptan Mehmet Aşçı evli 54 yaşında idi.
72 numaralı Üsküdar vapuru, 1927 senesinde Almanya’da inşa edilmiştir. 33,15 metre boyunda , 6,61 metre eninde , 2,12 metre derinliğindedir. Net 64 gros,148 ton olan gemi 344 kişiliktir. 430 tane yeleği , 35 simiti ve iki tane 16 şar kişilik filikası vardır. Su çekimi yüklü 1.70 , yüksüz 1.60 metredir. 110 beygir kuvvetindedir. 10 ton yakıt taşımakta, 24 saatte 4 ton kömür sarf etmektedir.
Üsküdar, son olarak 12 . 4. 1957 de makinelerinde görülen bir arıza üzerine havuzlanmıştır. Marmara Bölgesi Liman ve Denizaşırı Müdürlüğü tarafından verilen 16/11/1957 tarihli raporda, geminin 12.11.1958 tarihine kadar normal olarak sefer yapabileceği, bu tarihten sonra tekrar havuzlanması gerektiği bildirilmektedir. Havuzlandıktan sonra sekiz mil sürat yapan gemi, iki ay evvel İzmit körfezi hattına verilmiştir. Bundan önce Boğaz hattında çalışmakta idi. Üsküdar, Şirketi Hayriye den beri seferde olup, bilahare Denizyollarına devredilmiştir.
Türk denizcilik tarihinin en büyük facialarından biri gerçekleşmiş ve “Üsküdar” vapuru 1,5 dk içinde sulara gömülmüştür. 400’den fazla kişinin öldüğü bu feci kazaya 12 kuvvetinde tayfun şeklinde ki lodos fırtınası sebep olmuştur. Tayfun sırasında gelen kuvvetli bir hortum şeklinde ki rüzgar geminin ön tarafını parçalamıştır. Üst güverte kısmı parçalanan “Üsküdar” şiddetli rüzgar sebebiyle iskele tarafına dönmeye başlamıştır. Gemi bu rüzgara karşı koyamadığından vapur dalgalara karşı yön vermiştir. Dalgalar gemiye yandan vurunca Üsküdar dayanamamış ve alabora olmuştur. Tersine dönen Üsküdar 1,5 dakika içinde sulara gömülmüştür. (3 Mart)
19 gün sonra çıkarıldı, şekli ve ismi değiştirilmeden tamir edilip yeniden seferlere başlayacaktı. (20 Mart)
KAZANIN SEBEBİ HAKKINDAKİ İDDİALAR (4 Mart)
- Can yeleklerinin kifayetsizliği. (Çünkü bir sürü [çok sayıda] can yeleği giymiş ceset bulunmuştur.)
- Gemi personelinin, paniği önleyemeyişi. (Büfeci Kadir Kurşunluoğlu'nun ifadesine göre)
- Yolcular kaptanın inisiyatifine müdahale etmişlerdir. Gitmek ve dönmek mevzuunda fırtına sırasında kaptan ile münakaşa edilmiştir.
- Geminin iskeleden kalkışına mani olunmayışı. (Üsküdar normal kalkışından 7 dk önce kalkmıştır.)
- Liman Riyasetinde hiçbir tahlisiye vasıtası bulunmayışı. (Halbuki İzmit Körfezi ani çıkan Lodos fırtınaları ile meşhurdur.)
- Kazazedelerin derhal yardımına koşulmayışı. (Nitekim en önce kurtarılan vatandaş bile 1 saat suda çırpınmıştır.)
- Fırtınanın geleceğinin bilinmesine rağmen kaptanın yolcuları tekrar iskeleye çıkarmayışı. (Halbuki aynı kaptan haddi istiabiyeyi geçti diye çok defalar liman riyasetine şikayette bulunmuş bir denizcidir.)
- Güvertesindeki kömürlük kapakları açıktır.
- İlk dalgalarla geminin camları kırılmış, sular içeriye dolmaya başlamıştır.
- Fırtınaya rağmen geminin tahta kepenkleri kapatılmamıştır.
- Tahliye tulumbaları içeri dolan suları boşaltmaya kafi gelmemiştir.
- Gemide bu yüzden panik başlamış, halk zaten sallanmakta olan teknede oradan oraya koşuşarak dengenin büsbütün bozulmasına sebep olmuştur.
- Kaptan bütün bunlar karşısında baştan kara etmek istemiş ve tam alabanda dümen kırmıştır. Alaylı kaptan olduğu ve bu işin teorisini bilmediği için geminin tam rüzgar üstüne adeta yelken açmış bir tekne gibi yatacağını düşünememiş ve Üsküdar’ın tumba olmasına sebebiyet vermiştir.
- Son alınan raporlara göre Üsküdar faciasından toplanan cesetlerin % 90’ı can yeleği takmış vaziyette bulunmuştur. Ama maalesef bunların bir kısmı yelekleri ters taktıkları için boğulmuşlar, büyük bir kısmı da yelekleri düz takılı olduğu halde suyun soğukluğundan donarak ölmüşlerdir. (5 Mart)
- Ataman İnce
- Çiğdem Soyalp
- Hüseyin Özer
- Kemal Yüksel
- Mine Altuncu
- Nurdoğan Tınaz
- Sait Akyüz
- Turgut Özcan
- Adnan Kuytu
- Ali Işık Yandık
- Atılay Öcal
- Bilgin Türkay
- Ekrem Kurt
- Engin Tansen
- Günay Eroğuz
- Halil İpek
- Hasan Şen
- Hikmet Ataçay
- Işık Sönmez
- Mesut Çatalyürekli
- Metin Ülper
- Mustafa Kemal İpek
- Nebih Yalçın
- Nizami İnan
- Aziz Orhan Zabaroğlu
- Rahime Çakmak
- Sadettin Dobrucalı
- Sunar Tümer
- Taner Tulga
- Ülper Öz
- Vadettin Çakmak
- Yakup Sami Kurt
- Adalet Allıoğlu
- Alaattin Vuralsert
- Ali Ekrem Meran
- Ali Korkmaz
- Alper Yenier
- Burhan Cahit Öne
- Cavit Kılıç
- Fevzi Uzuner
- Gülden Metiner
- Günay Salman
- Halil Kartal
- Hasan Övünç
- Hüseyin Balaban
- Hüseyin Ertoprak
- Hüseyin Ertuğrul Ertoprak
- İlyas Akman
- Mehmet Güngör
- Mustafa Şahin
- Mümin Yavuz
- Necmettin Çoruh
- Nesime Rezzan Ercanlı
- Ömer Rumelioğlu
- Rafet Şaban Kalkan
- Reşide Engin
- Selahattin Şen
- Selim Önel
- Sertaç Tankal
- Tuncer Serimer
- Turgut Gürel
- Turgut Taşkan
- Yılmaz Şimşek
- Zeynep Dinçel
Yorumlar