GBHL’nin ‘hem sarı hem siyah’ Tarihi

Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi (GBHL) 1958 yılında kuruldu. Kuruluşuna yol açan asıl etmen trajik bir deniz kazasıdır.

Üsküdar Talebe Vapuru Faciası olarak bilinen ve 1958 Türkiyesi'nde şok etkisi yaratan bu deniz kazası aynı zamanda Türkiye tarihinin en ölümcül sivil denizcilik kazasıdır.

Bu kazanın neden GBHL'nin kuruluşunda önemli yer tuttuğunu anlamadan önce biraz geriye dönüp Gölcük'ü tanımak gerekiyor.

Türk Donanması ve Askeri Tersane, Cumhuriyet öncesinde İstanbul Haliç'tebulunmaktaydı.Lozan Barış Antlaşması ile Boğazların askerden arındırılmasına hükmedilince Donanma ve Tersane için yeni yer arayışına girişilmişti. 

Atatürk'ün emriyle bu iş için coğrafi vestratejik açıdan en uygun yer olarak İzmit Körfezi'nin güneyi seçilmişti.

Gölcük, işte bu şekilde kuruldu ve 1936 yılında da Kocaeli'ye bağlı bir ilçe oldu.

Gölcük halkı genel olarak Körfez'in güneyindeki Samanlı Dağı'nın eteklerinde yer alaneski köylerden gelen halk ve Donanma Komutanlığı ve Gölcük Tersanesi nedeniyle deniz kıyısında yeni oluşan bu yerleşim yerine göçenlerden oluşuyordu.

Körfezin güneyindeki Samanlı Dağı'nın eteklerinde Cumhuriyet öncesinde Rum ve Ermeni köyleri de bulunmaktaydı.

Mübadele ve diğer etkenler nedeniyle bu köylerdeki nüfus yapısı değişti ve bu köylere çoğunlukla Kafkas halkları yerleştirildi.

Deniz kıyısında kurulan ve Gölcük adı verilen ilçe, yukarıda belirtilen yerel nüfus ve denizciler ile göçmen tersane işçilerinden ve onlara hizmet veren esnaftan oluşmaktaydı.

Bu yeni ilçeye lise kurulmamıştı.

Öğrenciler, Körfez'in karşı yakasındabulunan İzmit'teki liselere gidip gelmekteydiler.

1 Mart 1958 Cumartesi günü, o zaman için Cumartesi günleri yarım gün olan okullarından çıkan ve çoğunluğu Gölcüklü öğrencilerden oluşan yolcular, İzmit iskelesinden Üsküdar adlı vapura bindiler. 

Zaten ekonomik ömrünü çoktan tamamlamış, bakımları aksatılmış ve tıka basa yolcualmış olan Üsküdar vapuru, Derince açıklarında aniden patlayan fırtına sonucu alabora olarak battı.

Çoğu Gölcüklü lise öğrencisi olan yaklaşık 400 yolcu bu kazada yaşamını yitirdi.

Deniz faciası ve ceset arama çalışmaları, o zamanın medyasında haftalarca geniş şekilde işlenecekti.

Kazaya yol açan açık ihmal ve kusurlar, zamanın hükümetine yönelik muhalefeti iyice artıran bir unsur oldu. Ancak bir süre sonra konuya ilişkin yayınlara yasak konuldu.

Gölcük'e bir lise kurulması bu kazadan sonra akıllara gelecekti.Bu nedenle GBHL mezunları, liselerinin doğum gününü 1 Mart 1958 olarak kabuletmektedirler.

Lise, kâğıt üzerinde hemen kuruldu.

Ancak henüz bir binası yoktu.Bu nedenle Gölcük Merkez Ortaokulu binasında eğitim vermeye başladı. 

GBHL'nin Kavaklı Sahili'ndeki binasının tamamlanması 1970 senesini buldu.

İlk olarak Gölcük Lisesi adıyla açılan okul, bu yıldan itibaren Barbaros Hayrettin Lisesi adını almıştır.

Aynı yıl meydana gelen bir yangın okul arşivindeki pek çok belgeyi ortadan kaldırmıştır. 

GBHL, 1999 yılına gelindiğinde hala ilçe merkezindeki tek genel lisedir.

17 Ağustos 1999 depremi, liseye ciddi hasar vermiştir. Daha da önemlisi, bu depremde çok sayıda öğrenci, öğretmen ve mezun yaşamını yitirmiştir.

Deprem sonrasında GBHL, denizden çok uzağa, o zamanki adı Gölcük Anadolu Lisesi olan İhsaniye Anadolu Lisesi'nin binasına taşınmak zorunda kalmıştır.

Zaten okulun öğrenci sayısı da gerek kayıplar, gerekse göçler nedeniyle birkaç sınıf mevcuduna kadar düşmüştür.

2000 yılından itibaren güçlü bir mezun dayanışması ile ve GBHL Mezunlar Derneği'nin çabalarıyla okul binasının onarılması sağlanmıştır.

Böylelikle GBHL, kendisi ile ve adı ile özdeşleşen denize, İzmit Körfezi'ne yeniden kavuşmuştur. 

GBHL öğrencileri de eskiden olduğu gibi bir yandan dersi, bir yandan Körfez'i izleme şansına kavuşmuşlardır.